Szałamaja - przodek klarnetu

Bezpośrednim przodkiem klarnetu był instrument zwany z francuskiego „chalumeau”, co w języku polskim tłumaczymy jako szałamaja. Szczyt jej popularności przypadał na początek XVIII wieku. W porównaniu z dzisiejszym klarnetem szałamaja nie posiadała ani baryłki ani oddzielnej czary głosowej. Zazwyczaj miała siedem otworów. Rozpiętość skali szałamaji obejmowała 10 dźwięków. Choć niektórzy autorzy (Rice), utrzymują, że mogła uzyskać dźwięki wyższe poprzez wzmocnione zadęcie, to jednak jej konstrukcja predysponowała ją do gry w niższym rejestrze. Przez pewien czas cieszyła się ogromną popularnością, ale jej słabo brzmiący, przytłumiony ton sprawiał, że możliwości jej użycia były ograniczone. Szałamaja swym dźwiękiem odmalowywała takie emocje jak smutek czy melancholia. Wykorzystywano ją również do muzyki o motywach pastoralnych.
Oto kopia szałamaji J.Ch.Dennera znajdująca się w Museum of Fine Arts w Bostonie.

Jak brzmiała szałamaja? Posłuchajmy kopii instrumentu J. Ch. Dennera:

Szałamaje występowały w czterech odmianach różniących się strojem: sopranowa, altowa, tenorowa i basowa i często łączone były w zespoły. Poniżej od lewej: 

szałamaja basowa Kressa (Museo Carolino Augustem, Salzburg),

szałamaja tenorowa i altowa Liebaua (Musikmuseet, Sztokholm),

szałamaja sopranowa Steuhnwala (Bayerische Nationalmuseum, Monachium)

A tak brzmiały trzy szałamaje: